8 Μάρτη

8 Μάρτη - Παγκόσμια ημέρα των Γυναικών
Δεν γιορτάζουμε - διεκδικούμε!

Η 8 Μάρτη δεν είναι γιορτή. Είναι μέρα μνήμης για τους αγώνες των γυναικών οι οποίοι συνηθίζεται να "ξεχνιούνται".
Η 8η Μάρτη καθιερώθηκε ως "Διεθνής ημέρα των εργαζόμενων γυναικών" το 1910, με πρωτοβουλία της Γερμανίδας επαναστάτριας σοσιαλίστριας Κλάρα Τσέτκιν, η οποία έκανε τη σχετική πρόταση στο Παγκόσμιο Συνέδριο Σοσιαλιστριών στην Κοπεγχάγη. Είχε προηγηθεί η αιματηρή απεργία των εργατριών υφαντουργίας στις 8 Μαρτίου 1857, αλλά και η απεργία των εργατριών στον ιματισμό στη Νέα Υόρκη το 1919, που ονομάστηκε "Η εξέγερση των 20.000".
Στον εορτασμό της 8ης Μάρτη 1917 στη Ρωσία, 200.000 εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας ξεκίνησαν τη Ρώσικη Επανάσταση στην Πετρούπολη με το σύνθημα "Ψωμί - κάτω ο πόλεμος - βελτίωση της κατάστασης των γυναικών".
Η 8 Μάρτη δεν είναι γιορτή. Είναι μέρα πάλης ενάντια στη συνεχιζόμενη διπλή εκμετάλλευση και καταπίεσή μας.
Πριν 35 χρόνια, το κίνημα των γυναικών σε Αμερική και Ευρώπη εισέβαλε ορμητικά στο προσκήνιο, αναπτερώνοντας τις ελπίδες και τις προσδοκίες γενιών γυναικών. Αυτό το κίνημα αμφισβήτησε την επικρατούσα αντίληψη ότι ο σκοπός των γυναικών ήταν να περνούν ολόκληρη τη ζωή τους στις δουλειές του σπιτιού και στο μεγάλωμα των παιδιών. Ζήτησε ίσο μισθό για ίση εργασία για τις γυναίκες, δημόσια φροντίδα για τα παιδιά (24ωρους παιδικούς σταθμούς κάτω από τον έλεγχο της κοινότητας) και νόμιμες και δωρεάν εκτρώσεις και αντισύλληψη, για να έχουν οι γυναίκες τον έλεγχο του σώματός τους, όπως και την επιλογή τού αν, πότε και πόσα παιδιά θα κάνουν. Αμφισβήτησε και χτύπησε τα σεξιστικά στερεότυπα απέναντι στις γυναίκες και την ιδεολογία της παραδοσιακής πυρηνικής οικογένειας που δήθεν ήταν ο σκοπός και η ευτυχία των γυναικών και που πολλές φορές τις υποχρέωνε να ανέχονται σχέσεις καταπιεστικές και προσβλητικές.
Το κίνημα αυτό είχε τεράστιες κατακτήσεις σε πολλές χώρες του κόσμου. Η έκτρωση έγινε νόμιμη, τα συνδικάτα περιέλαβαν στα αιτήματά τους και αυτά των γυναικών για ίσους μισθούς και παιδικούς σταθμούς, στα πανεπιστήμια δημιουργήθηκαν κέντρα γυναικών και προγράμματα γυναικείων σπουδών όπου ερευνούσαν και κατέγραφαν τη γυναικεία καταπίεση. Αποτέλεσμα αυτού του κινήματος ήταν η κατάκτηση των γυναικών για την τυπική ισότητα στους μισθούς και στα ασφαλιστικά δικαιώματα, η ισότητα στο οικογενειακό δίκαιο, το διαζύγιο κ.λπ. Κινητοποίησε δεκάδες χιλιάδες γυναίκες και επηρέασε τη ζωή εκατομμυρίων γυναικών. Αποτέλεσμα αυτού του κινήματος είναι και οι αλλαγές στη νομοθεσία στη χώρα μας, για τους μισθούς, την έκτρωση κ.λπ.
Σήμερα όλες οι κατακτήσεις αυτού του κινήματος έχουν μπει σε αμφισβήτηση.

Εργασία - Φτώχεια - χτύπημα του κράτους πρόνοιας

- Η ανισότητα στους μισθούς επιμένει. Παρόλο που οι γυναίκες συμμετέχουν ενεργά στην εργασία και στις σπουδές, οι ανισότητες δεν μειώθηκαν. Πουθενά σήμερα δεν ισχύει η ισότητα μισθών. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση των δήθεν ίσων ευκαιριών οι γυναίκες αμείβονται κατά μέσο όρο 15% λιγότερο από τους άντρες.
- Οι προσλήψεις για μερική απασχόληση, ελαστικά ωράρια κ.λπ., έχουν σαν πρώτα θύματα τις γυναίκες. Στην κλίμακα του ΟΟΣΑ, το 60 ως 90% των θέσεων ημι-απασχόλησης, στον τριτογενή τομέα (δηλ. στις υπηρεσίες: τράπεζες-νοσοκομεία-σχολεία κ.λπ) καταλαμβάνονται από γυναίκες.
Σήμερα στην ΕΕ, το 77% αυτών που δουλεύουν με πολύ χαμηλά μεροκάματα είναι γυναίκες (στοιχεία του 2002).
- Έρευνα που πραγματοποιήθηκε στα 15 κράτη μέλη της ΕΕ το 2000, αποκαλύπτει ότι το 2% των εργατριών (δηλ. τρία εκατομμύρια γυναίκες) έπεσαν θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης στην εργασία.
-Η Γραμματεία Γυναικών της ΓΣΕΕ έχει δώσει στοιχεία σύμφωνα με τα οποία: στην Ελλάδα οι γυναίκες αποτελούν το 65% των ανέργων, ενώ αμείβονται με το 70% της αμοιβής των ανδρών για ίση εργασία. Η μητρότητα αντιμετωπίζεται ως ανασταλτικός παράγοντας για την πρόσληψη ενώ οι περικοπές του κράτους πρόνοιας με το κλείσιμο των δωρεάν παιδικών σταθμών κ.λπ έχουν ρίξει ακόμα μεγαλύτερα βάρη στις πλάτες των γυναικών.

Έκτρωση - Αντισύλληψη: Το δικαίωμα να ορίζουμε το σώμα μας

Τα τελευταία χρόνια, ξεκινώντας από τις ΗΠΑ του Μπους, το δικαίωμα αυτό των γυναικών βάλλεται. Δέχεται επιθέσεις ιδεολογικές και πολιτικές που στόχο έχουν την κατάργηση των νόμων και των υποδομών που επέτρεπαν στις γυναίκες (και κύρια στις εργαζόμενες και φτωχές που εξαρτώνται από τη δημόσια περίθαλψη) να κάνουν χρήση αυτού του δικαιώματος.
Αντιεπιστημονικές θεωρίες για τα "δικαιώματα του εμβρύου" και για να αναγνωριστεί το έμβρυο ως ξεχωριστό πρόσωπο ήταν από τα πρώτα μελήματα του Μπους (και της θρησκόληπτης Δεξιάς που τον στηρίζει) για να προωθήσει τα σχέδιά του ενάντια στην άμβλωση. Την ίδια στιγμή, περικόπτει τα επιδόματα πρόνοιας για τις φτωχές μητέρες και καταργεί ακόμα και την προσωρινή οικονομική ενίσχυση για τις άπορες οικογένειες. Η κυβέρνηση Μπους φαίνεται να νοιάζεται μόνο για τα έμβρυα και όχι για τα γεννημένα παιδιά και τις οικογένειές τους!
Στις 25 Απρίλη του 2004 ένα εκατομμύριο άνθρωποι διαδήλωσαν στην Ουάσιγκτον για το δικαίωμα στην έκτρωση και τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση.
Η νεοσυντηρητική αυτή επίθεση εμφανίζεται τελευταία και στη χώρα μας (όπου η έκτρωση είναι νόμιμη από το 1986). Επί κυβέρνησης ΝΔ οι νόμοι τίθενται σε αμφισβήτηση, ενώ η Εκκλησία συννομοθετεί πλέον με την Πολιτεία! Για παράδειγμα, στο νομοσχέδιο για τον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας το υπουργείο Υγείας ήθελε να εξασφαλίσει τη συναίνεση της Εκκλησίας της Ελλάδος (!) με αποτέλεσμα η προσέγγισή του στο θέμα των εκτρώσεων να είναι ιδιαίτερα συντηρητική: με το άρθρο 28 δίνει στο γιατρό το δικαίωμα να αρνηθεί, επικαλούμενος τις ηθικές του αρχές, τη διαδικασία της τεχνητής διακοπής της εγκυμοσύνης ανεξάρτητα από την αιτιολογία της (δηλαδή ακόμα και αν είναι προϊόν βιασμού ή η γυναίκα είναι θύμα καταναγκαστικής πορνείας!)

Η βία κατά των γυναικών δεν είναι ούτε "φυσιολογική"
ούτε "αναπόφευκτη" -έχει αιτίες και λύση!
Σ' ολόκληρο τον κόσμο εδώ και εκατοντάδες χρόνια, τόσο σε περιόδους ειρήνης όσο και πολέμου, οι γυναίκες αντιμετωπίζουν διακρίσεις και βία από την πολιτεία, την τοπική κοινωνία και την οικογένεια.
Μερικά στατιστικά στοιχεία από τις εκθέσεις των Ην. Εθνών και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας φανερώνουν τη δεινή θέση των γυναικών και στις μέρες μας:
- Τουλάχιστον μία στις τρεις γυναίκες (δηλαδή ένα δισεκατομμύριο γυναίκες) έχει ξυλοκοπηθεί, έχει εξαναγκαστεί να κάνει σεξ ή έχει κακοποιηθεί κατά τη διάρκεια της ζωής της (συνήθως από συγγενή ή γνωστό της).
- Μία στις πέντε γυναίκες θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού στη διάρκεια της ζωής της.
- Στα 15 κράτη μέλη της ΕΕ το 2000, το 2% (δηλ. 3 εκατομμύρια) των εργαζομένων γυναικών έπεσαν θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης στη δουλειά τους.
- Περισσότερα από 135 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες έχουν υποβληθεί σε κλειτοριδεκτομή για να μην απολαμβάνουν το σεξ.
- 600.000 γυναίκες στον Τρίτο Κόσμο πεθαίνουν κάθε χρόνο λόγω γέννας ή έκτρωσης επειδή δεν έχουν πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη.
- Στους σύγχρονους πολέμους, το 90% των θυμάτων είναι άμαχος πληθυσμός, στην πλειοψηφία τους γυναίκες και παιδιά, ενώ ο βιασμός χρησιμοποιείται συστηματικά από τους επιτιθέμενους είτε για την ταπείνωση του εχθρού είτε για λόγους "εθνικής εκκαθάρισης".
- Στις εμπόλεμες ζώνες, το 80% των προσφύγων είναι γυναίκες και παιδιά.

Μορφές
Οι εκδηλώσεις βίας απέναντι στις γυναίκες παίρνουν διαφορετική μορφή ανάλογα με τις κοινωνίες, τις θρησκείες και τις κουλτούρες, αλλά όλα τα στοιχεία και οι μελέτες καταδεικνύουν ότι οι επιπτώσεις της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και του πολέμου κάνουν τις γυναίκες ακόμη πιο ευάλωτες απέναντι σε όλες τις μορφές βίας σήμερα.
Παγκοσμίως, από τα 1,3 δισ. των ανθρώπων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, το 70% είναι γυναίκες, και το ποσοστό αυτό αυξάνεται συνεχώς. Από την άλλη μεριά, οι νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στην αγορά εργασίας και στοχεύουν κυρίως στις γυναίκες (απόλυτη ευελιξία, μερική απασχόληση με κατακερματισμένο ωράριο, με δελτίο παροχής υπηρεσιών, προσωρινή, εποχική κ.λπ, με μειωμένη ή ανύπαρκτη κοινωνική ασφάλιση) διευρύνουν ολοένα και περισσότερο την οικονομική και κοινωνική περιθωριοποίηση των γυναικών, επιτείνουν το φόβο και την ανασφάλεια, και μειώνουν τη δυνατότητα συλλογικής αντίδρασης και διεκδίκησης δικαιωμάτων.
Σ' αυτές τις συνθήκες είναι πολύ πιο δύσκολο για τις γυναίκες να αντιδράσουν, τόσο στη βία που δέχονται μέσα στην οικογένεια όσο και στο χώρο δουλειάς ή στον κοινωνικό χώρο. Παρά το γεγονός ότι η βία ή η απειλή βίας διαπερνά όλα τα κοινωνικά στρώματα, είναι πολύ πιο έκθετες και ευάλωτες στη βία οι εργαζόμενες και φτωχές γυναίκες, οι μετανάστριες ή οι γυναίκες πρόσφυγες, που πολύ δύσκολα θα το δημοσιοποιήσουν και ακόμη πιο δύσκολα θα μπορέσουν να αντιδράσουν και να παλέψουν για την εξάλειψή της.
Μία από τις χειρότερες συνέπειες της αυξανόμενης φτώχειας και περιθωριοποίησης των γυναικών είναι το σύγχρονο δουλεμπόριο. Εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια κάθε χρόνο πωλούνται και αγοράζονται στα σύγχρονα σκλαβοπάζαρα είτε ως φτηνό εργατικό δυναμικό, είτε ως νύφες, είτε για τη σεξουαλική τους εκμετάλλευση. Το τελευταίο αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη "εγκληματική επιχείρηση" μετά την παράνομη εμπορία ναρκωτικών και όπλων, με κέρδη που υπολογίζονται σε 8 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο.
Για να εξαλειφθούν αυτά τα φαινόμενα δεν αρκεί μόνο η ύπαρξη σχετικής νομοθεσίας, που μπορεί να αντιμετωπίζει τα συμπτώματα, αλλά δεν καταργεί τις αιτίες που τα δημιουργούν. Αγώνας ενάντια στη βία σημαίνει μάχη για την οικονομική και κοινωνική ανεξαρτησία όλων των γυναικών, που περνά μέσα από τον αγώνα για καλύτερες συνθήκες ζωής και εργασίας για όλους.
Το σύγχρονο κράτος , εξακολουθεί να στηρίζεται και να εξοικονομεί τεράστια κέρδη από την απλήρωτη εργασία των γυναικών μέσα στο σπίτι. Το 1995, το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών ανέφερε ότι η απλήρωτη μαζί με την κακοπληρωμένη εργασία των γυναικών ετησίως αντιστοιχεί σε 11 τρισεκατομμύρια δολάρια παγκόσμια! Αυτή είναι προφανώς μια τιμή που ούτε οι κυβερνήσεις δεν είναι πρόθυεςι να πληρώσουν. Γι'αυτό, τα "ιδανικά" της οικογένειας που είναι η "φυσική" ενασχόληση της γυναίκας ξαναέρχονται στην επιφάνεια για να δικαιολογήσουν την όλο και αυξανόμενη καταπίεση, εκμετάλλευση και τις επιθέσεις που δεχόμαστε. Προς το σκοπό αυτό ξαναθυμάται όλα τα αντιδραστικά ιδεολογικά κατασκευάσματα περασμένων εποχών. Η καταπίεση δεν είναι μόνιμο και αναλλοίωτο στοιχείο της ανθρώπινης ιστορίας.
Ό,τι έχει δημιουργηθεί από ανθρώπους, μπορεί και να καταργηθεί από ανθρώπους. Η καταπίεση των γυναικών μπορεί να καταργηθεί, αλλά μόνο αν αλλάξει η οργάνωση της ίδιας της κοινωνίας.
Και ξαναήρθαν στο προσκήνιο με το "δεύτερο κύμα" των γυναικείων κινημάτων που αναπτύχθηκαν τις δεκαετίες του 1960 και 1970.

Σήμερα
Η πάλη για την απελευθέρωση των γυναικών συγκεκριμενοποιείται άμεσα σήμερα στους αγώνες: στους τόπους δουλειάς και στα συνδικάτα, για να πάψουν οι διακρίσεις σε βάρος μας -που δεν συμφέρουν κανέναν εργαζόμενο. Στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, ενάντια στο σεξισμό και την ταξική επιλογή που πετάει πρώτα τις γυναίκες έξω. Στις γειτονιές, για παιδικούς σταθμούς, σχολεία, ΚΑΠΗ, χώρους πράσινου για να παίζουν τα παιδιά, κ.λπ. Για να είναι αποτελεσματική πρέπει να δίνεται μαζί με τους άντρες συναδέλφους μας, οι οποίοι ακόμα κι όταν διαφωνούν πρέπει να πειστούν γι'αυτό.
Η απελευθέρωση των γυναικών πρέπει να είναι κεντρικός στόχος του συνδικαλισμού, αν θέλει να σέβεται το όνομά του.