ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΦΑΣΙΣΜΟ

Το αντιφασιστικό νόημα της 28ης Οκτωβρίου

Το αντιφασιστικό νόημα της 28ης Οκτωβρίου

Το κείμενο που ακολουθεί το έγραψε ο ιστορικός και εκπαιδευτικός Νίκος Ποταμιάνος με στόχο να λειτουργήσει ως βοήθημα  για τους  εκπαιδευτικούς που  θέλουν να συνδέσουν τη γιορτή της 28ης Οκτωβρίου με μια αντιφασιστική στάση. Έχουν γίνει μικρές περικοπές.

Περίληψη

Η Ιταλία ήταν φασιστική και γι’ αυτό επιτέθηκε στην Ελλάδα στις 28 Οκτωβρίου: ο επιθετικός εθνικισμός/ιμπεριαλισμός είναι βασικό χαρακτηριστικό του φασισμού. Ο πόλεμος του ’40 αποτέλεσε κομμάτι ενός ευρύτερου πολέμου, του Β΄ Παγκόσμιου, ο οποίος σταδιακά απέκτησε έναν ρητό αντιφασιστικό χαρακτήρα και οδήγησε στην καταστροφή του φασισμού ως πολιτικού ρεύματος. Πώς θα ήταν ο κόσμος αν είχε νικήσει ο φασισμός στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο; Απαντήσεις με βάση τα πεπραγμένα των φασιστικών καθεστώτων: Πιο βάρβαρος-σκληρός-απάνθρωπος, λιγότερο δίκαιος, λιγότερο ελεύθερος και δημοκρατικός, πιο υποταγμένος, λιγότερο ορθολογικός/διαφωτισμένος. Έχουν οι Έλληνες ανοσία στον φασισμό;

***

Η εισβολή της Ιταλίας και το ΟΧΙ

Την 28η Οκτωβρίου 1940 η Ελλάδα είπε όχι στις απαιτήσεις της Ιταλίας[1] και ο ιταλικός στρατός εισέβαλε από τα βουνά της (περίπου κατεχόμενης από τους Ιταλούς) Αλβανίας. Η Ιταλία ήταν φασιστική, η πρώτη χώρα στην οποία επικράτησε ο φασισμός, αλλά και στην Ελλάδα υπήρχε δικτατορία υπό τον Μεταξά, η οποία μάλιστα είχε εμφανίσει κάποιες τάσεις μίμησης των φασιστικών καθεστώτων. Ο Μεταξάς λειτούργησε με βάση όχι την ιδεολογική του συγγένεια με τον φασισμό, αλλά με βάση τους διεθνείς προσανατολισμούς της χώρας στο πλευρό της Αγγλίας. Σε κάθε περίπτωση, ήταν η πρώτη ίσως φορά που σε ενέργειά του ο Μεταξάς είχε τη σαφή συναίνεση του ελληνικού λαού, ο οποίος κινητοποιήθηκε με ενθουσιασμό για να πολεμήσει τους εισβολείς.

Για τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο, την Κατοχή και την Αντίσταση

Δεκατρείς ερωτήσεις και απαντήσεις

Για τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο, την Κατοχή και την Αντίσταση

Σε μια προσπάθεια να διαλύσουμε ορισμένους κυρίαρχους μύθους, για τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο, την Κατοχή και την Αντίσταση (μύθους που κυκλοφορούν ευρύτατα), θέσαμε ορισμένες ερωτήσεις στον ιστορικό Τάσο Κωστόπουλο. Οι απαντήσεις που ακολουθούν (και βασίζονται στις απαντήσεις που μας έδωσε) αποτελούν μια πρώτη απόπειρα, με σύντομο και εύληπτο τρόπο, να διαλυθούν τέτοιοι μύθοι και να έχουμε μια πραγματική εικόνα της ιστορίας της περιόδου.

1. Ο Μεταξάς είπε το ΟΧΙ. Άρα ήταν πατριώτης.

Παρά τη συστηματική καλλιέργεια μιας φασίζουσας προσωπολατρίας επικεντρωμένης στον ηγέτη του «Εθνικού Κράτους» και του «Τρίτου Ελληνικού Πολιτισμού», αυτός δεν κυβερνούσε μόνος του. Πραγματικό κέντρο εξουσίας του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου ήταν το Παλάτι και το «βαθύ κράτος», που υπάκουε πρωτίστως στο βασιλιά. Και ο βασιλιάς Γεώργιος  Β΄ ήταν απόλυτα αφοσιωμένος στη Βρετανία – τη «θετή και πνευματική του πατρίδα», σύμφωνα με τον άγγλο πρεσβευτή Ρέτζιναλντ Λίπερ. Με τη Βρετανία ήταν στενά προσδεδεμένη και η ηγεμονική μερίδα του μεγάλου κεφαλαίου της εποχής, με πρώτο και καλύτερο το εφοπλιστικό. Παρά το θαυμασμό του ίδιου του Μεταξά, πολλών διανοουμένων και των περισσότερων εφημερίδων της εποχής για τη ναζιστική Γερμανία, δεν έμπαινε ζήτημα σε ποια πλευρά θα στρατευόταν η Ελλάδα σε περίπτωση εμπλοκής της στον Β΄ Παγκόσμιο. Όπως και στον Α΄ Παγκόσμιο, οι γερμανόφιλες μερίδες ήταν αναγκασμένες να περιοριστούν στη διεκδίκηση, το πολύ-πολύ, μιας «ουδετερότητας».

Ο Μεταξάς προσπάθησε να κρατήσει την Ελλάδα έξω από τον πόλεμο. Όπως εξήγησε στους δημοσιογράφους αμέσως μετά την ιταλική επίθεση (30.10.1940), ήταν υποχρεωμένος να απορρίψει το ιταλικό τελεσίγραφο για στρατιωτική κατάληψη κάποιων (μη προσδιορισμένων) στρατηγικών σημείων της χώρας απ’ τον ιταλικό στρατό, καθώς στην αντίθετη περίπτωση θα επενέβαινε στρατιωτικά  η Αγγλία, με αποτέλεσμα τη διχοτόμηση της Ελλάδας και τη μετατροπή του συνόλου της ελληνικής επικράτειας σε πεδίο μάχης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε την πρόσφατη τότε εμπειρία του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι βενιζελικοί κάλεσαν τους Αγγλογάλλους να αποβιβαστούν στη  Θεσσαλονίκη και οι βασιλικοί παρέδωσαν αμαχητί στους Γερμανοβουλγάρους την Ανατολική Μακεδονία, με αποτέλεσμα την πλήρη καταρράκωση κάθε εθνικής κυριαρχίας και τεράστιες υλικές καταστροφές και ανθρώπινες θυσίας και στις δυο κατοχικές ζώνες. Ο Μεταξάς δεν είχε ουσιαστικά άλλη διέξοδο από την απόρριψη του τελεσίγραφου –  το οποίο ήταν άλλωστε διατυπωμένο με τέτοιο τρόπο, ώσρτε να μην του αφήνει περιθώρια οποιασδήποτε διαπραγμάτευσης.

Η αντιφασιστική Αντίσταση των λαών

Η αντιφασιστική Αντίσταση των λαών

Ένα πανευρωπαϊκό φαινόμενο

του Άγγελου Ελεφάντη

Στις 18 Ιουνίου 1940, μετά την κατοχή της Γαλλίας από τον γερμανικό στρατό, τη συνθηκολόγησή της και την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από την κυβέρνηση Βισύ του στρατάρχη Πεταίν, ο στρατηγός Ντε Γκωλ, από τον ραδιοφωνικό σταθμό του BBC του Λονδίνου όπου είχε καταφύγει, απηύθυνε στους Γάλλους ένα σύντομο αλλά και πολυσήμαντο διάγγελμα: οι ελεύθεροι Γάλλοι, εκείνοι των αποικιών κι όσοι κατέφυγαν στην Αγγλία, δεν αναγνώριζαν τη συνθηκολόγηση και συνέχιζαν τον πόλεμο κατά των Γερμανών στο όνομα της Γαλλίας. Εν κατακλείδι ο στρατηγός Ντε Γκωλ καλούσε τους Γάλλους σε αντίσταση (resistance) στον κατακτητή και το εγχώριο όργανό του, την πεταινική κυβέρνηση Βισύ.

Το ιστορικό αυτό διάγγελμα, εκτός από τις σημαντικές πολιτικές και στρατιωτικές συνέπειες που είχε για τη Γαλλία, αφού αποτέλεσε την ιδρυτική πράξη της αντίστασης κατά των Γερμανών που οργανώθηκε προοδευτικά μέσα στη χώρα, δημιούργησε έναν νέο πολιτικό και ιδεολογικό όρο του οποίου η εμβέλεια διαπέρασε ολόκληρη την κατεχόμενη Ευρώπη, επιβίωσε πολύ μετά το τέλος του πολέμου και των αναγκών που τον γέννησαν: τον όρο αντίσταση.

Για το αντιφασιστικό ΟΧΙ του ελληνικού λαού: Ο αντιφασισμός τότε και σήμερα

Η 28η Οκτωβρίου του 1940 και το ΟΧΙ του ελληνικού λαού απέναντι στο φασισμό και το ναζισμό είναι μια από τις σημαντικότερες σελίδες στην ιστορία της χώρας μας∙ την ίδια στιγμή, αποτελεί και μια σπουδαία στιγμή στον αγώνα που έδωσαν οι λαοί της Ευρώπης για να απαλλαγούν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τις μαζικές πολιτικές δολοφονίες, τις ρατσιστικές φρικαλεότητες, τη βαρβαρότητα, τον τρόμο και τον πόλεμο. Σήμερα, 72 χρόνια μετά, η χώρα μας –όπως και ολόκληρη η Ευρώπη– βρίσκεται αντιμέτωπη με την αναβίωση του φασισμού και του ναζισμού. Η επικαιρότητα λοιπόν της επετείου του αντιφασιστικού ΟΧΙ είναι περισσότερο από προφανής. Στις μέρες μας, και καθώς η άνοδος των νοσταλγών του Μουσολίνι και του Χίτλερ αποτελεί μείζον σήμα κινδύνου για τη δημοκρατία και τον πολιτισμό που οικοδομήθηκε στην Ευρώπη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η αναζωογόνηση της αντιφασιστικής μνήμης είναι χρέος κάθε δημοκρατικού πολίτη, κάθε δημοκρατικής πολιτικής δύναμης.

Χρειάζεται να επισημάνουμε τι προηγήθηκε του ΟΧΙ. Η ταχύτατη επικράτηση του φασισμού στην Ιταλία και η παράδοση της εξουσίας στο Χίτλερ από τις ηγετικές δυνάμεις της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης στη Γερμανία, παρά τις επιμέρους διαφορές, είχαν μία κοινή αφετηρία (τον κατακερματισμό των δημοκρατικών δυνάμεων και τη συντριβή των συνδικάτων και της Αριστεράς), έναν κοινό στόχο (τη θωράκιση της καπιταλιστικής εξουσίας εν μέσω κρίσης, ακόμα και με τίμημα τη δημοκρατία), και, βέβαια, την ίδια δραματική κατάληξη. Έναν παγκόσμιο πόλεμο που κόστισε εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές, όχι μόνο στρατιωτών σε αντίπαλους εθνικούς στρατούς, αλλά και του «εσωτερικού εχθρού»: όσων δηλαδή αντιστάθηκαν μέσα στις χώρες τους στο φασισμό,  όσων θεωρήθηκαν ύποπτοι για πράξεις αντίστασης ή όσων κρίθηκαν περιττοί και ξένοι με το φασιστικό «όραμα» του Νέου Ανθρώπου (Εβραίοι, Τσιγγάνοι, ομοφυλόφιλοι, άτομα με ειδικές ανάγκες). Στο απόγειο αυτής της παράλογης λογικής, την ίδια τύχη βρήκαν ακόμα και τα μέλη του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος που πίστεψαν τις «σοσιαλιστικές» διακηρύξεις του Χίτλερ ή καταδόθηκαν από τους μηχανισμούς του καθεστώτος ως «αμφιταλαντευόμενοι».

ΠΟΣΟ ΚΑΘΑΡΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΙΜΑ;

Η κατάσταση με τη φασιστική συμμορία της Χρυσής Αυγής, έχει πλέον ξεφύγει. Δεν πρόκειται πλέον για γραφικούς, αλλά για επικίνδυνους.
Ο Μιχαλολιάκος, είχε το θράσος να παραδεχτεί το ναζιστικό χαιρετισμό, ονομάζοντας "καθαρά" τα χέρια τους.
ΤΑ ΜΑΤΩΜΕΝΑ ΧΕΡΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΑΡΑ.
Το αίμα των αθώων θυμάτων της δράσης των Νεοναζί της Χ.Α., είναι καθαρό. Τα χέρια των Νεοναζί, ΟΧΙ.
Πολίτες, απομονώστε τους Φασίστες, καταρρακώστε την ιδεολογία τους, σταματήστε τον εκφασισμό της κοινωνίας μας.
Η λύση απέναντι στην κρίση, είναι η περισσότερη και όχι η λιγότερη Δημοκρατία. 
Η Δημοκρατία στα χέρια του Λαού.

                                                                                           Γραφείο Τύπου 
                                                                                         Οικοσοσιαλιστών