ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΟΥ ΟΝΟΜΑΣΤΗΚΕ «ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ»

Η Πολιτική Οργάνωση των «Οικοσοσιαλιστών Ελλάδας», ασχολείται ενεργά με το μεταναστευτικό ζήτημα, από την ίδρυσή της. Είναι σημαντικό να θυμίσουμε πως δύο από τα επτά μέλη της Κεντρικής μας Γραμματείας, είναι μετανάστες. Μετανάστες επίσης είναι μέλη επιτροπών μας. Οι μετανάστες αποτελούν συνολικά, μεγάλο μέρος των μελών μας. Άλλωστε, στα γραφεία μας στη Νίκαια φιλοξενούμε και τον Σύλλογο Αλληλεγγύης Ελλήνων και Μεταναστών «Η Ένωση».
Υπάρχει μεταναστευτικό «πρόβλημα»;
Αν αρνηθούμε να δούμε κατάματα το ζήτημα, απλά παίζουμε το παιχνίδι του ρατσισμού και της ακροδεξιάς. Προφανώς υπάρχουν –κυρίως κοινωνικά- προβλήματα. Όχι βέβαια από την ύπαρξη των μεταναστών, αλλά από την επιτηδευμένη ανυπαρξία μεταναστευτικής πολιτικής.
Η εικόνα των εξαθλιωμένων ανθρώπων από την Αφρική και την Ασία που στοιβάζονται σε εγκαταλελειμμένα κτήρια και πρόχειρους καταυλισμούς, είναι προσβολή για τον πολιτισμό μας αλλά κύρια για την ίδια την ανθρώπινη οντότητα των ίδιων των μεταναστών. Επίσης η ανοχή του καθεστώτος «μαύρης» κακοπληρωμένης και ανασφάλιστης εργασίας, αποτελεί σύγχρονη μορφή σκλαβιάς. Η κάλυψη των κυκλωμάτων πορνείας και διακίνησης ναρκωτικών είναι ακόμα ένα σοβαρότατο ζήτημα.
Όλα αυτά συνθέτουν ένα τεράστιο πρόβλημα.
Ποιοι πλήττονται από τα προβλήματα αυτά;
Αυτοί που πλήττονται από τα σωρευμένα προβλήματα που αφορούν τη μετανάστευση, είναι κατ’ αρχή οι ίδιοι οι μετανάστες. Δεν μπορούν να έχουν αξιοπρεπή διαβίωση και κοινωνικότητα, στερούνται βασικών δικαιωμάτων και προστασίας και χάνουν χρήματα για τα οποία δουλεύουν σκληρά. Πλήττονται όμως και οι κάτοικοι των υποβαθμισμένων περιοχών που φιλοξενούν τους μετανάστες καθώς τα προβλήματα δεκαετιών, τώρα εντείνονται. Πλήττεται επίσης η ταξική ενότητα των εργαζομένων που χωρίζονται σε νόμιμους και παράνομους, αποτρέποντας κοινές διεκδικήσεις για τα κοινά προβλήματα, μπαίνοντας άθελά τους σε έναν ιδιότυπο ανταγωνισμό για το χαμηλό μεροκάματο. Πλήττονται επιπλέον και τα ασφαλιστικά ταμεία που χάνουν πολύτιμους πόρους, ειδικά μετά την καταλήστευσή τους από τους κατά καιρούς κυβερνώντες.
Υπάρχουν όμως κάποιοι που κερδίζουν.
Αυτοί που κερδίζουν από την ανυπαρξία μεταναστευτικής πολιτικής, είναι περισσότεροι από όσους νομίζουμε.
Πρώτοι απ’ όλους κερδίζουν οι εργοδότες. Πολλοί απ’ αυτούς, απασχολούν μετανάστες εργαζόμενους τους οποίους αμοίβουν χαμηλότερα απ’ ότι θα αμοίβονταν οι ντόπιοι, πάρα πολλές φορές ανασφάλιστους, τους απασχολούν περισσότερες ώρες με τα ίδια χρήματα, τους εξαναγκάζουν σε εργασίες επικίνδυνες χωρίς το κόστος των μέτρων ασφαλείας, των επιδομάτων κλπ.
Κερδίζουν τα νόμιμα ή παράνομα κυκλώματα που τους «ενοικιάζουν» σε περιστασιακούς εργοδότες. Κερδίζουν τα κυκλώματα μαστροπών και εμπόρων ναρκωτικών. Κερδίζουν τα κυκλώματα προστασίας, νομικής διευκόλυνσης, «εξυπηρέτησης» κλπ. Κερδίζουν οι επίορκοι κρατικοί υπάλληλοι (διαφόρων ειδικοτήτων και.. στολής). Ακόμα και πολλοί από τους «αγανακτισμένους πολίτες» σε γειτονιές του κέντρου της Αθήνας και των προσφυγικών στη Β’ Πειραιά, έχουν «Θησαυρίσει» χρεώνοντας «με το κεφάλι» υπέρογκα ενοίκια για τρώγλες που δεν πληρούν καν τις στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής σε κτίσματα που κοντεύουν ηλικίες ακόμα και ενός αιώνα.
Κερδίζουν όμως κύρια οι πολιτικές δυνάμεις εκείνες που έχουν κάθε συμφέρον να αποπροσανατολίσουν την τάξη των «μη προνομιούχων» από τα πραγματικά της προβλήματα και από την αναζήτηση των πραγματικών υπαιτίων των λογής - λογής κρίσεων.
Γιατί γίνεται αυτή η συζήτηση;
Συζητώντας με Έλληνες εργαζόμενους που συμφωνούν πως «οι μετανάστες είναι πρόβλημα», κάνουμε συγκεκριμένες διαπιστώσεις. Προσπαθούμε να αναζητήσουμε τι κάνει κάποιον εργαζόμενο να θεωρεί τον μετανάστη «πρόβλημα». Πολλοί πιστεύουν πως ευθύνονται για την ανεργία. Ευθύνονται οι μετανάστες γιατί έκλεισαν δεκάδες εργοστάσια σε όλη τη χώρα αφήνοντας χιλιάδες κόσμο στο δρόμο; Ευθύνονται οι μετανάστες για το ότι χιλιάδες νέοι πτυχιούχοι δεν πρόκειται ποτέ να ασκήσουν το επάγγελμα για το οποίο σπούδασαν; Ευθύνονται οι μετανάστες γιατί ακόμα και για να δουλέψεις σε super market χρειάζεται μέσον; Όχι βέβαια. Όταν συζητήσεις σοβαρά με τον κόσμο, το αποδέχονται.
Άλλο ζήτημα για το οποίο κατηγορούνται οι μετανάστες, είναι η εγκληματικότητα. Η συζήτηση σε αυτό το ζήτημα είναι σύνθετη. Η συνήθης ενημέρωση από τα ΜΜΕ, ακόμα και όταν δεν υπάρχουν πληροφορίες, είναι πως ο δράστης είναι «μάλλον αλλοδαπός». Βέβαια οι αλλοδαποί, έχουν αναλογικό μερίδιο στην εγκληματικότητα. Το οργανωμένο έγκλημα όμως είναι υπό την κυριαρχία των ελληνικών συμμοριών. Όπως δείχνουν και οι εκθέσεις της ΕΛ.ΑΣ., οι περισσότεροι σωματέμποροι είναι γηγενείς ενώ οι ντόπιες συμμορίες φαίνεται πως ειδικεύονται σε δραστηριότητες όπως εκβιασμοί καταστηματαρχών, απαγωγές, προστασία, φυλάκιση εκμεταλλευόμενων γυναικών, εμπρησμοί, δολοφονίες, αρχαιοκαπηλία κλπ. Επίσης αξιοσημείωτο είναι πως πολλές από τις συμμορίες αλλοδαπών εγκληματιών, σύμφωνα πάντα με τις ίδιες εκθέσεις, δεν είναι «μεταναστών» αλλά «πολιτισμένων» ευρωπαίων πολιτών. Κοινωνικές υπηρεσίες βεβαιώνουν επίσης πως πολλά από τα αδικήματα που διαπράττουν μετανάστες, οφείλονται σε καθαρά κοινωνικά αίτια και αποκλεισμούς. Φυσικά καταδικάζουμε κάθε εγκληματία, οφείλουμε όμως να καταρρίψουμε μύθους και να αναζητήσουμε αίτια.
Τελικά όμως, ας αναρωτηθούμε, όταν η ΕΛΑΣ προβαίνει σε «σκούπες», γιατί διαλέγει τους οικοδόμους και τους μικροπωλητές και δεν «καθαρίζει» τους κλεπταποδόχους, τους μαστροπούς και τους εμπόρους ναρκωτικών; Μήπως γιατί υπάρχουν επίορκοι «υπηρέτες του Νόμου» που συνεργάζονται με αυτά τα κυκλώματα;
Άλλη κατηγορία είναι πως οι μετανάστες ευθύνονται για την υποβάθμιση της ζωής στις πόλεις και τα χωριά. Αλήθεια όμως, πριν τη δεκαετία του ’90 οπότε και άρχισε το ισχυρό κύμα μετανάστευσης προς τη χώρα μας, ζούσαμε σε κάποιον πολιτιστικό οργασμό και δεν το είχαμε καταλάβει; Η εγκατάλειψη των παραδοσιακών οικισμών και αρχαιολογικών χώρων, η ανυπαρξία χώρων πολιτιστικής δημιουργίας, η αποψίλωση αλσών και δασών, η ανυπαρξία πάρκων, πλατειών, πρασίνου στις πόλεις, η μη στήριξη (κοινωνική και οικονομική) των οικογενειών με παιδιά, η υποβαθμισμένη παιδεία με σχολεία και σχολές υπό κατάρρευση και χωρίς εκπαιδευτικό περιεχόμενο, η ανυπαρξία νοσοκομείων και προληπτικής ιατρικής, το «φακελάκι» και το φροντιστήριο, οι ελάχιστοι παιδικοί σταθμοί, οι ουρές στις δημόσιες υπηρεσίες, τα πεζοδρόμια που δεν υπάρχουν και οι λακκούβες στους δρόμους, το άθλιο οδικό δίκτυο που οδηγεί στο θάνατο χιλιάδες κόσμο, η ατμοσφαιρική ρύπανση, οι κάθε λογής αυθαιρεσίες κράτους και ιδιωτών αλλά και τα χιλιάδες άλλα κοινωνικά, οικιστικά, οικονομικά, πολιτιστικά προβλήματα, οφείλονται άραγε στους μετανάστες; Φταίει γι’ αυτά ο μουσουλμάνος ή ινδουιστής γείτονάς μας ή μήπως δεν έχουμε μάθει να ανεχόμαστε έστω το διαφορετικό;
Οι λύσεις, πρέπει να δομηθούν σε τρία επίπεδα.
Το ζήτημα είναι γενικότερο και δεν μπορούν να δοθούν αποσπασματικές λύσεις. Οι λύσεις πρέπει να δομηθούν σε τρία επίπεδα:
Α) Διεθνές. Οι μετανάστες, ειδικά αυτοί που βρίσκονται στη χώρα μας «χωρίς χαρτιά», έρχονται από χώρες που βρίσκονται είτε σε πόλεμο είτε υπό καθεστώς απόλυτης φτώχειας. Η Διεθνής Κοινότητα λοιπόν και η χώρα μας στο βαθμό που συμμετέχει και επηρεάζει τα διάφορα διεθνή fora, οφείλει αφενός να χαρίσει όλα τα χρέη του τρίτου κόσμου και αφετέρου να διακόψει κάθε εμπλοκή σε πολέμους και εμφύλιους και να εμποδίσει όσους δεν εμπλέκεται (αν και δεν υπάρχουν τέτοιοι). Τα κράτη που έτσι κι αλλιώς ευθύνονται για την υπερεκμετάλλευση του πλούτου των φτωχών σήμερα χωρών, θα πρέπει να αναλάβουν και την ευθύνη της ανασυγκρότησης και στήριξής τους. Κανείς μετανάστης δεν ήθελε να φύγει από τον τόπο του. Οι συνθήκες που τον ανάγκασαν, μπορούν και πρέπει να αλλάξουν. Επιπλέον δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι μελλοντικοί μετανάστες θα είναι αυτοί της κλιματικής αλλαγής καθώς οι περιοχές του πλανήτη που ερημοποιούνται, αυξάνονται ραγδαία. Η υιοθέτηση όρων αυστηρότερων από του Κιότο και του Μπαλί, είναι λοιπόν επίσης επιτακτική ανάγκη. Β) Περιφερειακό. Οι χώρες της Ευρώπης, της Βόρειας Αφρικής και της Ανατολικής Μεσογείου, θα πρέπει να συνεργαστούν για να πάψουν τουλάχιστον να ενθαρρύνουν το εμπόριο ανθρώπων, με αυστηρότατες οικονομικές και πολιτικές κυρώσεις για όσους δεν συμμορφώνονται. Ειδικότερα οι Τούρκικες Αρχές οι οποίες όπως έχει αποδειχθεί, ανέχονται ή και στηρίζουν το εμπόριο ανθρώπων (με το αζημίωτο φυσικά) θα πρέπει να πιεστούν να διακόψουν το εμπόριο αυτό. Οι εξαθλιωμένοι μετανάστες που συχνά καταλήγουν νεκροί είτε από πνιγμό, είτε από νάρκες, φεύγοντας από τη χώρα τους γνωρίζουν ότι με κάποιες χιλιάδες ευρώ, θα εξασφαλίσουν με τη συνεργασία κρατικών λειτουργών κάποιων χωρών, την «ασφαλή» είσοδο στο ευρωπαϊκό –το ελληνικό πιο συγκεκριμένα- έδαφος. Όσο θα υπάρχει αυτή η βεβαιότητα, τόσο το κύμα μετανάστευσης θα αυξάνεται. ‘Ενας άλλος τρόπος παρέμβασης είναι η κατανομή σε πολλές χώρες υποδοχής των μεταναστών. Η Ευρώπη δηλώνει μέσω των οργάνων της πως χρειάζεται ανειδίκευτους εργάτες. Αντί λοιπόν να οικοδομεί τείχη στα σύνορά της, οφείλει να καταγράψει τις ανάγκες της και να κατευθύνει σε ασφαλή εργασία και κατοικία τους μετανάστες. Γ) Τοπικό – Εθνικό. Η Ελλάδα, ακόμα και παρά τις ελλείψεις του πρώτου Νόμου που αντιμετώπισε σοβαρά τη μετανάστευση, του 2910/2001, αμέλησε να τον εφαρμόσει πλήρως. Δεν έχει καταρτίσει πίνακες με τις ειδικότητες εργαζομένων που χρειάζεται, τη γεωγραφική τους κατανομή και τον αριθμό τους. Αποτέλεσμα είναι οι αγρότες στη Β.Ελλάδα για παράδειγμα να αναζητούν απελπισμένοι, εργάτες να μαζέψουν τη σοδειά, όταν στην Αθήνα οι μετανάστες κατά δεκάδες, αναζητούν εργοδότη στις πλατείες για λίγα ευρώ ή καταλήγουν στην επαιτεία. Δεν αξιοποιείται έτσι το εργατικό δυναμικό και παράλληλα ωθείται στην περιθωριοποίηση. Επιπλέον το κράτος έχει την υποχρέωση να είναι εξοντωτικά σκληρό προς τους εργοδότες που απασχολούν ανασφάλιστους τους εργάτες τους. Αντίθετα, στη χώρα μας ο εργαζόμενος την πληρώνει ακριβά, ενώ ο εργοδότης μάλλον «φτηνά», έχοντας την ευκαιρία να το ξανακάνει. Ο «παράνομος» , δε μπορεί να ζητήσει απόδειξη από τον γιατρό, δικηγόρο, ιδιοκτήτη σπιτιού, εργοδότη, καθώς φοβάται την αστυνομία και δεν πρόκειται να καταγγείλει ποτέ τίποτα. Το καθεστώς λοιπόν αυτό, ευνοεί τους φοροδιαφεύγοντες και δεν εξυπηρετεί κανένα γενικό συμφέρον. Οι προς ενοικίαση κατοικίες πρέπει να ελέγχονται από αρμόδια υπηρεσία για την καταλληλότητά τους ώστε να μη μπορούν οι ιδιοκτήτες τους να εκμεταλλεύονται τους μετανάστες. Οι πολίτες στην πράξη, σταδιακά διαπιστώνουν πως γειτονιές που είχαν μαραζώσει εμπορικά και κοινωνικά, τώρα, όταν προσφέρουν αξιοπρεπείς συνθήκες και φιλικό περιβάλλον, μπορούν να «χρησιμοποιήσουν» τους μετανάστες για την ανάπτυξη των περιοχών τους (ένα μοντέλο που έχει φανεί αποτελεσματικό σε γειτονιές του Πειραιά και της Δυτικής Αθήνας). Επίσης πρέπει να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των μεταναστών σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, να τακτοποιηθούν δημοτολογικά οι γεννημένοι και μεγαλωμένοι στην Ελλάδα και εν τέλει να αποκτήσουν οι επί έτη διαμένοντες στη χώρα, δικαίωμα ψήφου στις Δημοτικές εκλογές, ώστε να γίνουν πιο ενεργοί πολίτες των τοπικών κοινωνιών.
Παράλληλα με τα πιο πάνω, οι χώρες υποδοχής έχουν την υποχρέωση να περιθάλπουν και να αντιμετωπίζουν με σεβασμό τους μετανάστες, χωρίς να τους χωρίζουν σε νόμιμους και μη.
Αγωνιζόμαστε για τη στήριξη και αλληλεγγύη στους μετανάστες. Υποχρεούμαστε όμως να μην αντιμετωπίζουμε φιλανθρωπικά τον κόσμο αυτό, αλλά να παρεμβαίνουμε θεσμικά. Ανεύθυνες στάσεις όπως η αποδοχή ακόμα και εκατομμυρίων μεταναστών στη χώρα, απλά ενισχύουν την απαξίωσή μας από το σύνολο της κοινωνίας.
Τα πιο πάνω είναι ελάχιστα από αυτά που μπορούν να γίνουν ώστε να γίνει σε όλους συνείδηση πως οι μετανάστες δεν είναι πρόβλημα, έχουν προβλήματα. Οι υποχρεώσεις μας δεν απορρέουν από τη φιλανθρωπία, αλλά από τη δικαιοσύνη. Αν τα πιο πάνω μέτρα εφαρμοστούν, θα γίνει πλέον φανερό πως κανένας περιορισμός δεν θα χρειάζεται στην ελεύθερη διακίνηση των ανθρώπων όλου του κόσμου.