Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Εποχή: 12/12/2004
130 ΠΟΛΙΤΕΣ ΥΠΟΓΡΑΦΟΥΝ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ
Στις νέες συνθήκες ποια αριστερά χρειαζόμαστε;
Μερικούς μήνες πριν, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωναν με τα πανό του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ ενάντια στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση και τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο.
Λιγότερους μήνες πριν, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι ψήφισαν το ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ. και εκατοντάδες που δεν ανήκαν σε καμία από τις συνιστώσες του στρατεύτηκαν σε ένα τέτοιο εγχείρημα για πρώτη φορά ή μετά από πολλά χρόνια.
Μερικούς μήνες πριν, οργανώσεις και άτομα με εντελώς διαφορετικές ιδεολογικοπολιτικές διαδρομές συναντήθηκαν και συλλειτούργησαν αρμονικά σε όλες τις κινητοποιήσεις, από τη Γένοβα ως τη Φλωρεντία και από το Ναύπλιο και τη Σούδα ως τη Θεσσαλονίκη.
Λιγότερους μήνες πριν, όλοι και όλες ελπίσαμε ότι έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα μπροστά (ίσως και άλμα...) για να ξεπεράσουμε τον κατακερματισμό, την περιθωριοποίηση, την εσωστρέφεια και τη μιζέρια του μικρόκοσμου.
Ισχύει ή όχι πως λίγους μήνες πριν εμείς οι ίδιοι αποδείξαμε ότι, παρόλο που η νεοφιλελεύθερη και ιμπεριαλιστική επίθεση εντείνονται, και στην Ελλάδα η Αριστερά και τα κινήματα μπορούν να αντεπιτεθούν, μπορούν να βρουν τα "περάσματα" για να (ξανά)συναντηθούν με την κοινωνία, να αποδείξουν ότι Ένας Άλλος Κόσμος Είναι Εφικτός;
Μερικούς μήνες μετά ο αέρας που φυσά δεν είναι δροσερός. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στην εύλογη υποχώρηση που ακολούθησε το "κινηματικό εξάμηνο" της ελληνικής προεδρίας στην Ε.Ε. και στη φυσιολογική κάμψη του διεθνούς αντιπολεμικού κινήματος μετά την κατάληψη του Ιράκ από τους αμερικανοβρετανούς σταυροφόρους. Ούτε και στην πολιτική αμηχανία που προκαλούν οι πρώτοι μήνες της Νέας Δημοκρατίας στην εξουσία. Μιλάμε, συνυπολογίζοντας όλα τούτα, για την αδράνεια, την εσωστρέφεια και τον κατακερματισμό που κυριαρχούν σε εκείνη την Αριστερά που μερικούς μήνες πριν έκανε το μεγάλο βήμα (ίσως και άλμα...) του Φόρουμ και του ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ.
Λίγους μήνες μετά, σαν να μη συνέβησαν όλα αυτά, σε αυτή την Αριστερά είναι έντονα τα φαινόμενα της βυζαντινολογίας, της υποκρισίας, της ομφαλοσκόπησης και του ναρκισσισμού, καθώς και η αναζήτηση "λύσεων" χωρίς να συζητείται το πρόβλημα, με τρόπο συχνά αυτοκαταστροφικό και βεβαίως ουδεμία σχέση έχοντα με τη ζωντάνια της εποχής της Γένοβα ή το δυναμισμό του περσινού χειμώνα. Την ίδια στιγμή -ευτυχώς- χιλιάδες αγωνιστές/στριες της Αριστεράς και του κινήματος που εμπνεύστηκαν από τις εμπειρίες στις οποίες προαναφερθήκαμε, είναι σε κατάσταση αναμονής: απογοητευμένοι αλλά όχι παραιτημένοι, πιο απαιτητικοί αλλά όχι αδιάφοροι, με έντονη κριτική διάθεση αλλά όχι απορριπτικοί, αναζητούν τα σημάδια μιας νέας ελπίδας και νέων προωθητικών εγχειρημάτων.
Είμαστε λοιπόν καταδικασμένοι να μασάμε την μπουκιά και μετά να τη φτύνουμε ή πρέπει να καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως, ό,τι κι αν γίνει, η Αριστερά έχει ένα όριο που αποκλείεται να το ξεπεράσει;
Δεν είμαστε ούτε αιθεροβάμονες ούτε αφελείς. Δεν πιστεύουμε ότι διεθνώς και στην Ελλάδα η κατάσταση είναι εύκολη. Δεν νομίζουμε ότι εγκλήματα και τραγωδίες δεκαετιών, από τον "υπαρκτό" μέχρι τη χειραγώγηση κινημάτων και το ξεπούλημα αγώνων, έχουν αφήσει αλώβητο οποιοδήποτε ρεύμα της Αριστεράς. Ούτε θεωρούμε ότι η πασοκική πολιτεία, η διάλυση του κοινωνικού ιστού, η γραφειοκρατικοποίηση του συνδικαλιστικού κινήματος, οι αναδιαρθρώσεις στην εργασία, ο εθνικισμός και η "τηλεοπτική δημοκρατία" αφήνουν ανεπηρέαστη στην Αριστερά - κάθε άλλο. Ακόμα, ξέρουμε ότι η ιμπεριαλιστική ηγεμονία και η νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα, αν και προκαλούν μαζική αγανάκτηση, προς το παρόν δεν έχουν γεννήσει εκείνα τα μαζικά ανταγωνιστικά υποκείμενα διεθνώς που θα αποτελέσουν με μόνιμο και δυναμικό τρόπο χώρους ελευθερίας και θερμοκήπια ιδεών για την Αριστερά.
Είναι γι' αυτό -ανάμεσα σε πολλά άλλα- που ιδιαίτερα σε μια τέτοια συγκυρία, η Αριστερά πρέπει να οριοθετείται από την "κεντροαριστερά" και τον κυβερνητισμού και ταυτόχρονα να μην εμπλέκεται στις διεκδικήσεις αξιωμάτων, που δεν αντιστοιχούν στην οριοθέτηση αυτή και δεν προέρχονται απ' την άμεση εκλογή, μέσω της λαϊκής ψήφου.
Είναι γι' αυτό που είναι αδύνατον να αγνοήσουμε ότι οι ηγεμονικοί κοινωνικοί και πολιτικοί συσχετισμοί επιβάλλουν πρόεδρο που θα συμβολίζει τη νεοφιλελεύθερη συναίνεση και θα σέβεται τις επιλογές του αστικού δικομματικού πολιτικού συστήματος, δηλαδή επιβάλλουν πρόεδρο που δεν μπορεί να προέρχεται από την Αριστερά.
Κι αν αυτό συμβεί από ένα καπρίτσιο της Ιστορίας, τότε ο πρόεδρος αυτός αναγκαστικά ξεκόβει από την Αριστερά και την εκθέτει.
Αυτά τα ξέρουμε, γι' αυτό δεν περιμένουμε από την Αριστερά της εποχής μας να είναι πλειοψηφική και να θέτει επί τάπητος το αίτημα της κοινωνικής αλλαγής. Περιμένουμε όμως από την Αριστερά της εποχής μας, διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα, να αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει και να συντονίζει το βηματισμό της με τις ανάγκες και τις αγωνίες των "από κάτω". Και το περιμένουμε γιατί η κατάσταση μπορεί να είναι δύσκολη αλλά τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα διαμορφώνονται ρεύματα, γεννιούνται κινήματα και ξεσπούν αγώνες που αποδεικνύουν ότι έχουν αλλάξει πολλά πράγματα από τα "παγωμένα χρόνια" των αρχών της προηγούμενης δεκαετίας. Γιατί ακόμα τμήματα των εργαζομένων και της νεολαίας, χωρίς πολλές φορές, είναι αλήθεια, σαφή προσανατολισμό, δείχνουν τη διάθεση να αγωνιστούν και κυρίως κοιτούν προς τα αριστερά.
Είναι υπερβολή, λοιπόν, να θέλουμε μια Αριστερά που μέσω της ενότητάς της να αποδεικνύεται χρήσιμη στα λαϊκά στρώματα και μέσω της ανασύνθεσής της να ελκύει τα πιο πολιτικοποιημένα και ριζοσπαστικά τμήματά τους;
Αν ισχύει ότι μερικούς μήνες πριν δείξαμε ότι μπορούμε να κάνουμε το μεγάλο βήμα (ίσως και άλμα...), ότι η Αριστερά μπορεί να κάνει κάτι περισσότερο από το να μασάει την μπουκιά και μετά να τη φτύνει και πως αυτή η Αριστερά, παρά τις δυσκολίες, μπορεί να πραγματώνει αποτελεσματικές μορφές ενότητας και ελκυστικές διαδικασίες ανασύνθεσης, τότε έχουμε κάθε λόγο να δηλώνουμε και να διαδηλώνουμε:
- Ότι, είτε ανήκουμε σε κόμματα και οργανώσεις είτε είμαστε ανένταχτοι-ες, θεωρούμε πως η ενότητα και η ανασύνθεση της Αριστεράς είναι μονόδρομος. Ενότητα με εκείνες τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που αγωνίζονται ενάντια στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση και την ιμπεριαλιστική κυριαρχία, τον εθνικισμό και το ρατσισμό. Ανασύνθεση με εκείνες τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που επιδιώκουν την κοινωνική αλλαγή, άρα τη δημιουργία πραγματικών συσχετισμών για την υλοποίησή της, και όχι τον "εξανθρωπισμό του συστήματος" μέσω κεντροαριστερών σεναρίων ή την "αποκάλυψή" του μέσω προπαγανδιστικών ρητορειών.
- Ότι η σχέση Αριστεράς - κινήματος δεν είναι σχέση δασκάλου - μαθητή (εξάλλου, και αυτή αμφισβητείται...), αλλά μία σχέση συνεχούς αλληλεπίδρασης και πως χωρίς την κοινωνική αυτενέργεια και τη μαζική συμμετοχή η Αριστερά στην καλύτερη περίπτωση περιθωριοποιείται και στη χειρότερη -και συνηθέστερη- γίνεται τμήμα του πολιτικού συστήματος ή (και) δύναμη χειραγώγησης των εργαζομένων. Το σχήμα "τα κινήματα διεκδικούν, η Αριστερά τα εκπροσωπεί" είναι ιστορικά ανεκδιήγητο και πολιτικά καταστροφικό. Δεν θέλουμε μια Αριστερά... "εκπρόσωπο". Θέλουμε μια αριστερά από τα κινήματα, μαζί με τα κινήματα, για τα κινήματα.
- Ότι η δημοκρατία, η πολυτασική κουλτούρα, ο πολιτισμός της συνύπαρξης και της ανασύνθεσης, μέσα από αντιπαραθέσεις που δεν διαλύουν, αλλά συνθέτουν, η αντίληψη ότι η ιστορία της Αριστεράς είναι η ιστορία των ρευμάτων της, ότι ο κομματικός πατριωτισμός δεν μπορεί να υπερισχύει της κινηματικής αλληλεγγύης, ότι η πραγματικότητα είναι μία αλλά πολύσημη (και συχνά αμφίσημη...), επομένως οι αλήθειες που προκύπτουν απ' αυτήν πολλές και όχι μία, όπως και οι ταυτότητες των ανταγωνιστικών υποκειμένων, όλα τούτα και πολλά άλλα είναι κατακτήσεις της Αριστεράς και του κινήματος, που χωρίς αυτές τόσο η ενότητα όσο και η ανασύνθεση γελοιοποιούνται.
- Ότι, τέλος, τόσο η εμπειρία του Φόρουμ όσο και του ΣΥ.ΡΙΖ.Α -με διαφορετική βαρύτητα και δυναμική- δείχνουν ότι και στην Ελλάδα η πλειονότητα των αριστερών που νοιάζονται για την Αριστερά, που θέλουν να είναι ενεργοί, να δρουν στους χώρους που ζουν, δουλεύουν και σπουδάζουν, που θέλουν "να κάνουν πολιτική στα μικρά και στα μεγάλα, στους δρόμους και στην κεντρική πολιτική σκηνή", ενδιαφέρονται για μια Αριστερά ενωτική, μαζική, πολυτασική, χωρίς παραγοντισμούς, με δημοκρατικές λειτουργίες βάσης, αγωνιστική και κινηματική.
Ο χρόνος που περνάει αμήχανα, μετράει αντίστροφα για το εγχείρημα της ενότητας και της ανασύνθεσης. Μετράει αντίστροφα για τις διαθεσιμότητες και τις στρατεύσεις. Μετράει αντίστροφα για την αμοιβαία προσέγγιση και συνεννόηση, για την επιβεβαίωση των κοινών τόπων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, η ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ για τη ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ της ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ και κάθε άλλη ανάλογη πρωτοβουλία, είναι ανάγκη να υπηρετήσουν, χωρίς ανταγωνισμούς, κοινούς στόχους, παράλληλους ή επάλληλους και πάντως ενιαίους. Είναι ανάγκη άμεσα να υπερβούν αμηχανίες, σκοπιμότητες και αυτοεπιβεβαιωτικές περιχαρακώσεις.
Οι υπογραφές που ακολουθούν δηλώνουν προφανώς τη συμφωνία, τουλάχιστον με το γενικό πνεύμα αυτού του κειμένου. Δηλώνουν όμως ταυτόχρονα την κοινή επιθυμία για μια ανοιχτή, αλλά σχεδιασμένη και συμφωνημένη πανελλαδική ενεργοποίηση διαρκείας, την υποστήριξη, όλων όσων διεκδικούν να δώσουν ενωτικές απαντήσεις και ενωτικό δείγμα γραφής στα επίκαιρα ερωτήματα και στα κρίσιμα κοινωνικά και πολιτικά μέτωπα της περιόδου.
Οι υπογραφές
Αθανασίου Κώστας, Αθανασόπουλος Αντώνης, Αλμπάνης Γιάννης, Απέργης Σπύρος, Αργαλιώτης Κώστας, Βαλλιάνος Χρήστος, Βαλσαμής Σταύρος, Βλαχογιάννη Μαρία, Βλαχογιάννης Νίκος, Βωβός-Τουμπάνης Παναγιώτης, Γαβριηλίδης Άκης, Γεωργιάδης Γιώργος, Γιαννόπουλος Αρίστος, Γιαννόπουλος Νίκος, Γιανουλέας Γιώργος, Γιούλης Παναγιώτης, Γολέμης Χαράλαμπος, Γουδέλη Μαίρη, Δεληγιάννης Γιώργος, Δημητριάδης Μίμης, Δημούλης Δημήτρης, Ζυρίνης Κώστας, Θεοδωρίδης Νάσος, Θεοχάρη Καίτη, Ιμπιρλής Δημήτρης, Κακλαμανάκης Θοδωρής, Καπλανόγλου Μαρία, Καρακώστας Γιώργος, Κατσίμπας Σωτήρης, Κόλιας Θοδωρής, Κοσμάς Πάνος, Κοτρωνάκη Λουκία, Κοτσόβολης Δημήτρης, Κούρτης Βαγγέλης, Κυριακάκης Ηλίας, Κωνσταντάτος Χάρης, Λαβατσής Δημήτρης, Λογοθέτη Αλεξάνδρα, Λούντου Ελισάβετ, Μαγγανιά Κατερίνα, Μαγγανιάς Ηλίας, Μαΐστρος Γιάννης, Μανωλάς Νίκος, Μελά Βάνα, Μέξα Αλίκη, Μηλιός Γιάννης, Μητραλιά Σόνια, Μητραλιάς Γιώργος, Μουρατίδης Κυριάκος, Μπαρζέφσκυ Μάνια, Μπαρτσίδης Μιχάλης, Μπεμπρέκ Χουσεΐν, Μποζίκη Φαίδρα, Νικολάου Κώστας, Ντοκόπουλος Δημήτρης, Ντούρου Ευγενία, Οικονομίδη Τζένη, Παπαδόπουλος Χριστόφορος, Παπαδοπούλου Ναταλία, Παπάζη Εύη, Παρτάλης Θανάσης,, Περγιαλιώτη Ελένη, Πετράκη Γεωργία, Πιλάλης Βαγγέλης, Πορτάλιου Ελένη, Πρίφτης Γιώργος, Ρήγος Άλκης, Ρολχόιζερ Άχιμ, Σαπουνάς Γιώργος, Σίσκα Μάρθα, Σμυρνής Κώστας, Σούνδιας Τιμόθεος, Σουρλατζής Πέτρος, Σοφός Νίκος, Σπαθής Γεράσιμος, Σταθακάρου Τασία, Σταύρου Πέτρος, Σταύρου Σπύρος, Τζανετέας Κώστας, Τζιγέρ Τζεμίλ, Φλόκου Θεοδώρα, Φορμόζη Μαρία, Χαραλαμπόπουλος Χρήστος, Χατζιδάκις Αλέκος, Χελάκης Γιώργος, Χοντολίδου Ελένη, Χριστοδουλοπούλου Τασία, Χρυσός Θανάσης, Χρυσός Πάρης, Ψυκάκος Δικαίος, Αναστασάκος Δημήρης, Ηλίας Κώστας, Μαγαλιού Ελένη, Παπαρούση Μαρίτα, Πολίτης Τάκης, Χανιωτάκης Νίκος, Γρηγοριάδης Γιάννης, Ζδούκος Θοδωρής, Καραγιαννίδης Θόδωρος, Καρανίκα Ξανθούλα, Κατσαρέλης Κώστας, Κρασοπούλου Αλέκα, Λάσκος Χρήστος, Ξανθόπουλος Κώστας, Παπαδοπούλου Μαρία, Πεχλιβανίδης Στάθης, Σαμαντζή Ελένη, Σταμάτης Κώστας, Τοζίδης Γιώργος, Φέστας Θοδωρής, Φτεργιώτης Διονύσης, Σαμανίδης Νίκος, Γεωργόπουλος Πανάγος, Δρίτσας Θοδωρής, Ζευγωλατάκος Βρασίδας, Καστρινάκης Μιχάλης, Λαμπρίδης Χρήστος, Μπελαβίλας Νίκος, Πανταζίδης Τάσος, Σαρρής Μανόλης, Χονδρός Γιώργος
