Η ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΣ

Του Μανώλη Καπάνταη
Δασολόγος – περιβαλλοντολόγος,
μέλος της Επιτροπής Πρασίνου του
Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας



Η απώλεια των 40.000 και πλέον στρεμμάτων υψηλού περιαστικού πρασίνου της Πάρνηθας και κάτι λιγότερο της Πεντέλης και του Υμηττού, η συνεχής αύξηση των δομημένων χώρων και η μείωση του αστικού πρασίνου στο 2,2% (όπως ανακοίνωσε η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία) που αφορά όλους μας, αναγκάζει τους συναρμόδιους επιστημονικούς και επαγγελματικούς φορείς να πάρουν θέση και να καταθέσουν συγκεκριμένες προτάσεις. Μεταξύ αυτών και η παρούσα που έχει στόχο να προβάλλει την ανάγκη σύνταξης ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης για την ποιότητα ζωής στην Αθήνα την επόμενη ημέρα. Ένα σχέδιο βασισμένο στην προστασία των αδόμητων χώρων της Πρωτεύουσας καθώς και την καταγραφή και προστασία των "κρυμμένων ευκαιριών" ώστε να σωθεί ότι έχει απομείνει. Δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια. Η απώλεια του εθνικού δρυμού και των δασικών εκτάσεων στη Πεντέλη και τον Υμηττό με αντίστοιχη την αύξηση των δομημένων περιοχών στη πρωτεύουσα, επιβάλλουν τώρα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, μία αντισταθμιστική πολιτική που θα επιτρέψει την οργάνωση και τη φύτευση όσων χώρων έχουν μείνει αδόμητοι. Ένα σύνολο μεγάλων αλλά και μικρών επιφανειών που περίπου ισοδυναμεί με τις καμένες και δομημένες εκτάσεις, με στόχο την αύξηση των ποσοστών πρασίνου
Για την έλλειψη πρασίνου εξετάστηκαν, με εκτεταμένες μετρήσεις στην πόλη μας, οι επιπτώσεις του φαινόμενου στην ποιότητα ζωής, στη ρύπανση, στη ζήτηση ενέργειας και φυσικών πόρων και στην κοινωνικοοικονομική ζωή των αστικών κέντρων. «Ειδικά στο κέντρο της Αθήνας έχει δημιουργηθεί μια "θερμική νησίδα", η οποία παρουσιάζει διαφορά θερμοκρασίας που φθάνει τους 10 βαθμούς συγκριτικά με κάποιες περιοχές των βορείων ή και των νοτίων προαστίων. Αυτό έχει ως συνέπεια το διπλασιασμό των αναγκών για κλιματισμό των κτιρίων στο κέντρο της πόλης. Πρακτικά, αυτό σημαίνει τριπλασιασμό της απαιτούμενης ισχύος, διότι τις ημέρες αιχμής τα κλιματιστικά, εξαιτίας της υψηλής εξωτερικής θερμοκρασίας, έχουν 20% απώλεια απόδοσης». Ιδιαίτερη επισήμανση γίνεται στην έρευνα του κ. Σανταμούρη (καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθήνας ) για τους πολίτες χαμηλού εισοδήματος που διαβιούν σε ακατάλληλα κτίρια και περιοχές. Όπως χαρακτηριστικά σημείωσε, «οι συνέπειες της υπερθέρμανσης στην πόλη δεν είναι ίδιες για όλους. Το 20% του πληθυσμού της Αθήνας κατοικεί σε ακατάλληλα κτίρια χωρίς κλιματισμό. Για κάθε ημέρα καύσωνα, η θερμοκρασία μέσα σε αυτά τα κτίρια αυξάνεται κατά 1,5 βαθμό. Εάν κάποιοι καύσωνες διαρκούσαν ή διαρκέσουν στο μέλλον μια ή δυο ημέρες περισσότερο, θα έχουμε νεκρούς». «Συγχρόνως, η επιλογή της λύσης του προβλήματος της υπερθέρμανσης μέσω της αυξημένης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας έχει ως συνέπεια την αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα». Αυτό, τόνισε, θα μας οδηγήσει σύντομα στην αγορά ρύπων στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Κιότο. Όπως χαρακτηριστικά είπε «θα πληρώνουμε για να διατηρούμε το δικαίωμα να είμαστε βρωμιάρηδες. Η Ελλάδα έχει χάσει πλέον το τρένο της βιωσιμότητας και πλέον η συζήτηση αφορά την επιβιωσιμότητα».
Υπάρχουν τρόποι για να επιβραδυνθεί η περιβαλλοντική υποβάθμιση του λεκανοπεδίου. Να αυξηθεί το πράσινο παντού -σε πάρκα, πεζοδρόμια, μπαλκόνια, ταράτσες, να χρησιμοποιηθούν καταλληλότερα υλικά στις κατασκευές, να μειωθεί η ανθρωπογενής θερμότητα στην πόλη, να ακολουθήσουμε σύγχρονες λογικές σχεδιασμού. Αλλά και το πράσινο, όπως τόνισε ο κ. Σανταμούρης, «πρέπει να μοιρασθεί μέσα στην πόλη, εάν θέλουμε να βοηθηθούμε». Ένα πάρκο μειώνει τη θερμοκρασία σε απόσταση 400 μέτρων το πολύΤο αστικό πράσινο αποδεικνύεται το καλύτερο κλιματιστικό. Οι μετρήσεις της ομάδας του Πανεπιστημίου έδειξαν ότι η θερμοκρασία στον Εθνικό Κήπο και το Πεδίον του Άρεως είναι κατά 8 βαθμούς (!) χαμηλότερη, σε σχέση με τις γειτονικές δομημένες περιοχές....Τα δένδρα εξασφαλίζουν ηλιοπροστασία, αλλά προσφέρουν στη διαμόρφωση του τοπικού κλίματος και μέσω της εξατμισοδιαπνοής, δηλαδή του μηχανισμού αποβολής νερού προς το περιβάλλον υπό μορφή υδρατμών, από τα φύλλα. Τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν ότι ένα μεσαίου μεγέθους δένδρο εξατμίζει περί τα 1.450 κιλά νερού κατά τη διάρκεια μιας τυπικής θερινής ημέρας στην Ελλάδα. Έρευνα των Πανεπιστημίων Αθηνών και Ιωαννίνων που πραγματοποιήθηκε σε ταράτσα διώροφου παιδικού σταθμού στον Δήμο Ρέντη έδειξε ότι οι ταρατσόκηποι μπορούν να προσφέρουν σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας και να αποτελέσουν σημαντικό «όπλο» στη μάχη κατά του καύσωνα.Τα αποτελέσματα των μετρήσεων που πραγματοποίησαν οι επιστήμονες- δημοσιεύτηκαν πρόσφατα και σε έγκυρο επιστημονικό περιοδικό- δείχνουν ότι χάρη στο πράσινο που τοποθετήθηκε στην ταράτσα του διώροφου κτιρίου επιτυγχάνεται μείωση στην κατανάλωση ενέργειας για κλιματισμό στον τελευταίο όροφο έως 35% κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Στο υπόλοιπο κτίριο, η μείωση φτάνει έως 20%.Ενδεικτική είναι και η διαφορά θερμοκρασίας που παρατηρείται στα σημεία που είναι φυτεμένα σε σύγκριση με κάποια ακάλυπτα μέρη της ταράτσας. Η θερμοκρασία στο τσιμέντο χτυπάει... κόκκινο και εμφανίζεται ακόμη και κατά 6 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη!Άρα υπάρχει τεχνογνωσία , μέσα, μέθοδοι, ειδικοί γεωτεχνικοί επιστήμονες που μπορούν να προσφέρουν. Χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.